Avrupa

Saraybosna Gezi Notları

Yakın tarihin hüzünlü şehri, Türk halkının gönülden dostu Bosna-Hersek’in başkenti Saraybosna; sizi de eminim bizi olduğu gibi kalbi buruk ama mutlu bir şekilde ağırlayacak.

15-16.08.2008

İzinli olmanın verdiği rahatlıkla sabahtan saat 17.50’de başlayacak Bosna Hersek – Hırvatistan gezimiz için eksiklerimi tamamladıktan ve son kontrollerimi yaptıktan sonra havaalanına doğru yola koyuldum. Ama evden çıkmam bir hayli zor oldu. Her seferinde “acaba bir şey unuttum mu ? Pasaportumu aldım mı ?” gibi düşüncelerle sırt çantamı sık sık açıp kapadım. Hatta yoldayken seyahat arkadaşlarımdan biri arayarak nüfus cüzdanının kayıp olduğunu söylediğinde kısa süreli bir telaş yaşasam da daha önce bir arkadaştan öğrendiğim nüfus cüzdanına ihtiyacımız olmadığı bilgisi aklıma gelince rahatladım. Neyse sonuç olarak her şeyimizi pasaportla halledebiliyorduk. Bu telaştan sonra hepimiz saat 15.00’de havaalanındaydık. Uçuşla ilgili işlemlerimizi tamamlayıp uçağımıza bindik. Bir arkadaşımız haricinde hepimiz epey bir heyecanlıydık. Çünkü seyahat grubumuz beş kişiydi ve sadece içimizden birinin daha önce yurt dışı tecrübesi bulunuyordu. Gezi boyunca onun tecrübelerinden bolca yararlanacaktık.

Uçağımız gecikmeli olsa da saat 18.00 havalandı. Yapılan anonsla uçuş süremiz yaklaşık 1 saat 50 dakika olarak bildiriyordu. Eğer interrail yapmıyorsanız uçakla Saraybosna‘ya önceden aldığınız biletle çok uygun fiyata gidebilirsiniz. Genelde Cuma’dan Cuma’ya yada farklı haftalık dilimlerde Türk Hava Yolları’nın promosyonlu biletlerini bulmak mümkün. Mesela biz biletlerimizi 04 Haziran’da aldığımızda maliyetimiz 410 YTL’idi. Eğlenceli bir uçak yolculuğunda sonra saat 18.40 itibariyle Saraybosna‘ya uçağımız indi.

Saraybosna Havaalanı, Bosna-Hersek

Saraybosna şehir merkezine ulaşım ve konaklama

Saraybosna ile saat farkımız bir saat. Bu nedenle Saraybosna’ya indiğimizde hava hâla aydınlıktı. Pasaport kontrolünden sonra sırt çantalarımızı alıp havaalanı çıkışında bizi karşılayacak olan pansiyon sahibimiz Mirsad Bey’in oğlu ile buluşup pansiyona doğru yola koyulduk. Yaklaşık 10-12 dakika süren yolculuğun karşılığıda 5 Euro (11 Km) verdik. Pansiyonumuz 3 katlı, gayet temiz ve müstakil banyolu güzel odaları olan bir apartmandı. Burada sabah kahvaltısı dahil 15 Euro’ya kaldık. Bizim yol yorgunu olduğumuzu düşünerek çay bile demlemişlerdi. Çaylarımızı balkonda içip yorgunluğumuzu üzerimizden atıp, birkaç anı fotoğrafı da çektikten sonra Başçarşı’ya inmek için hazırlandık. Taksiyle Başçarşı kaldığımız yere 10 dakikalık bir mesafedeydi ve taksi ücreti 6 Euro’ydu. (12 Km)  Bosna-Hersek ulusal para birimi Km (Konvertible Marka). 1 Km neredeyse 1 YTL’ye eşit. Bu nedenle hesaplarımızı yuvarlayarak 1 Euro = 2 Km(YTL) şeklinde yaptık.

SARAYBOSNA GEZİLECEK YERLER

Tarihten bir geçit; Başçarşı

Taksici bizi Saraybosna’yı ikiye bölen Miljacka Nehri’nin Başçarşı’ya yakın kısmında bıraktı. Biraz yürüdükten sonra önce Gazi Hüsrev Begova Camii sonra da Saraybosna’nın simgesi haline gelen Tarihi Başçarşı Sebili’nin olduğu meydana ulaştık. Karnımız yolculuk sırasında bir hayli acıkmıştı. Hemen soluğu Saraybosna yerel yemeklerinden Cevapi‘yi (Ćevapčići) tatmak için bir restoranda aldık. Cevapi nasıl bir şey derseniz; bizim ince uzun İnegöl köftemizin biraz daha yağlısı ve bir pide içerisinde yanında söğüş soğanla servis edileni diyebilirim. Biz yemeğimizi sebilden tramvay durağına doğru yukarıya yürüdüğünüzde sağ tarafta kalan Cevabozinica’da yedik. Kebabı her ne kadar bize ağır gelsede güzeldi. cevapi ve yoğurta kişi başı 3,5 Euro ödedik. Kebaplarımızı yedikten, Başçarşı meydanında biraz fotoğraf çektikten sonra kendimizi Başçarşı sokaklarında dolanmaya başladık.

Saraybosna Gezi Notları - Cevabozinica'de cevapi keyfi
Saraybosna Gezi Notları – Cevabozinica’de cevapi keyfi

Dini ve kültürel çeşitliliği ile ön plana çıkan şehir; Saraybosna

Barındırdığı dinî ve kültürel çeşitliliğiyle Saraybosna’da Müslüman, Katolik, Ortodoks ve Musevî halk yüzyıllar boyunca barış içinde yaşamış. İşte bu yüzden Saraybosna, Avrupa’nın Kudüs’ü olarak kabul ediliyor. Böyle olunca Başçarşı’nın içinde bulunduğu eski şehirde yürürken birbirine çok yakın bir Ortodoks Kilisesi, bir Katolik Kilisesi, bir Cami veya bir Sinagog görmek sizi şaşırtmasın. Biz hafta sonuna denk geldiğimiz için sokaklar, kafeler ve barlar baya doluydu. Sokakta bizi ilk karşılayan tarihi yapı Jesus Heart Katedrali oldu. Burada Bosna’da karşılaştığımız ilk Türk turist arkadaşımızla tanıştık. Kendisi bizim de rotamızda bulunan Dubrovnik’ten birkaç gün önce Saraybosna’ya gelmiş. Bize Dubrovnik’te kalabileceğimiz hostel ve denizine girebileceğimiz plaj bilgisi verdikten sonra kendisiyle mail alışverişi yapıp fotoğraflar çekip ayrıldık. Artık ara sokaklara girip bir bira içmenin zamanı gelmişti. Ara sokaklarda dolaşmaya başladık.

saraybosna-ortadoks-katedrali

Saraybosna Gece Hayatı

Sıcaktan insanlar barlardan bar önlerine çıkmışlar, sokaklar acayip dolu, kimi yerlerde yürümekte zorlandık. Ama herkes halinden son derece memnun. Biralarını yudumlayıp ya şarkı söylüyorlar yada dans ediyorlar. Sakin bir yerde biramızı içmek için oturduk. Aslında aklımız dans etmekteydi. Mekanlar oldukça güzel, her müzik zevkine göre yerler bulmak mümkün fakat sıcaktan pek iç kısımlarda durmak mümkün olmuyordu.

Saraybosna Gezi Notları - Sokak gösterisi
Saraybosna Gezi Notları – Sokak gösterisi
Saraybosna Gezi Notları - Saraybosna gecelerinde eğlence
Saraybosna Gezi Notları – Saraybosna gecelerinde eğlence

Ertesi gün, gündüz gözüyle Saraybosna’yı gezmeyi ve öğleden sonra Mostar’a doğru yolculuk yapmayı planladığımız için geceyi erken sonlandırıp, pansiyonumuza dönüyoruz. Ertesi gün için erken kalkan erken yol alır düşüncesiyle hareket edelim diyoruz fakat sabah kalktığımızda bizi bekleyen kahvaltı sofrası bu düşüncemizi ne yazık ki boşa çıkarıyor. İyi ki de erken yola çıkmamışız diyoruz çünkü bu kahvaltı, tatilimiz boyunca edebildiğimiz tek kahvaltı oluyor.

Saraybosna’ya gidecek olanlara merkeze 10 dakikalık araba mesafesindeki Mirsad Kalajdzic Bey’in pansiyonunu kesinlikle tavsiye edeceğim. Mirsad beye “Tel. 00 387 33 617 155, cep: 00 387 61 101 527” telefonlarından ulaşabilirsiniz. Çok iyi derecede Türkçe bildiği için rahatlıkla Türkçe konuşabilirsiniz. Adresi de; Bana Mateje Ninoslava 6 h, N. Grad Sarajevo (iza apoteke u Buca Potoku prva kuca desno). Parantez içindeki açık adres. Taksiciye adresi verdiğinde rahatlıkla bulacaktır. Kahvaltımızı ettikten sonra sırt çantalarımızı alıp, pansiyonumuzdan ayrılıyor ve Başçarşı’ya iniyoruz. Sırt çantalarımız ağır olduğu için Sebil’in hemen üstündeki Hostel Ljubicica’ya saat başı ücretiyle bırakıp turist danışma merkezinin yolunu tutuyoruz.

Hostel Ljubicica ve Tramvay Durağı

Saraybosna Gezi Notları - Saraybosna Basçarşı Sokakları
Saraybosna Gezi Notları – Saraybosna Basçarşı Sokakları
Saraybosna Gezi Notları - Saraybosna Basçarşı Sokakları
Saraybosna Gezi Notları – Saraybosna Basçarşı Sokakları

Turist danışma merkezinden şehir haritalarını alırken gözümüze Saraybosna Ulıca Tünel Gezisi broşürleri takılıyor. Saat 14.00’te bir tur olduğunu öğreniyoruz. Ama tünel turuna 2-3 saat var. Nereyi gezebileceğimiz sorduğumuzda bize Osmanlı Tabyası’na 15-20 dakikalık bir yürüyüşle çıkabileceğimizi söylüyorlar. Başçarşı’daki Sebil’in üst tarafındaki Arnavut kaldırımlı yokuştan hiç bir yere sapmadan, yolu takip ederek tüm şehri görebileceğimiz Osmanlı Tabyası’na ulaşıyoruz.

Saraybosna Gezi Notları - Saraybosna'nın tepeden görünüşü
Saraybosna Gezi Notları – Saraybosna’nın tepeden görünüşü

Osmanlı’dan bir iz; Saraybosna Sarı Tabya

Yol boyunca bizi solumuzda Osmanlı döneminden sağımızda ise Bosna savaşından kalma mezarlar karşılıyor. Mezarlığın olduğu bölge Ramazan ayında iftar toplarının atıldığı yer olduğu için “Top” veya “Sarı Tabya” adıyla anılıyor. Toplu mezarda yatanların hepsinin ölüm tarihleri hemen hemen aynı. Hepsinin yaşları aynı olmasa da Bosna savaşında kaybetmişler hayatlarını. Toplu mezar içinde bir mezar dikkatimizi çekiyor. Önünde iki asker nöbet tutuyordu. Bu mezar Bosna’nın Bilge Kralı’nın Aliya İzzetbegoviç’in mezarı.

1990 – 1992 tarihleri arasında Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı yapan Aliya İzzetbegoviç 1992 – 1995 yılları arasında 4 yıl süren Sırpların Müslümanlara karşı Bosna Savaşında halkının mücadele ve direnişin önderlik etmiş. 2003 yılında vefat ettiğinde bir vasiyet bırakmış; “Vasiyetimdir, beni şehitlerimin yanına gömün. Benim yanım onların yanıdır. Beni ayrı bir yere defnetmeyin, zirâ benim ziyaretime gelenler onlardan da dualarını esirgemesin, mahzûn kalmasınlar“. Vasiyeti üzerine Aliya İzzetbegoviç Kovaci’deki şehitler mezarlığına defnedilmiş. Mezarda mesai saatleri içinde iki Bosnalı asker nöbet tutuyormuş. Devir teslim törenlerinde hep beraber mezarın başında dua ediyor ve nöbetlerini devir ediyorlarmış. Mezar Ağustos 2006’da bombalı saldırıya uğramış ve tekrar onarılmış.

Aliya İzzetbegoviç'in de mezarının bulunduğu Kovaçi Şehitliği

Tünel gezimize 1 saat vaktimiz kaldığı için merkeze doğru inişe başlıyoruz. Mostar otobüsüne yetişmek için pek vaktimiz kalmayacağını düşünerek yemek için Başçarşı‘nın içerisinde bir yer bakıyoruz. Ara sokaklarda akşam gördüğümüz bir yer aklımıza geliyor. Adı Sur D&D Racun.Bizle ilgilenen garsona yöresel bir yemek önermesini istediğimizde bize Paprikas‘ı öneriyor. Paprikas sulu bir sebze yemeği ve oldukça lezzetli. Çorba kasesinde servis ediyorlar.

Saraybosna Gezi Notları - Geleneksel yemekleri Paprikas
Saraybosna Gezi Notları – Geleneksel yemekleri Paprikas

Hüznün şahidi Saraybosna Ulıca Tüneli

Yemeklerimizi yedikten sonra Saraybosna Ulıca Tünel Gezisi için artık hazırız. Turist danışmaya vardığımızda baya kalabalık bir grup olarak Tünel’i gezeceğimizi farkediyoruz. Minibüslere binerek 15-20 dakikalık bir yolculuk ile Tünel’e doğru yol alıyoruz. Burada da bizi derinden etkileyecek dakikalar bekliyor.

Saraybosna Gezi Notları - Sırplarla mücadelede kullanılan Ulıca Tüneli
Saraybosna Gezi Notları – Sırplarla mücadelede kullanılan Ulıca Tüneli
Saraybosna Gezi Notları - Sırplarla mücadelede kullanılan Ulıca Tüneli
Saraybosna Gezi Notları – Sırplarla mücadelede kullanılan Ulıca Tüneli

tunel-ulica-ici-saraybosna

Saraybosna savaş haritası

Bizi güzel mi güzel bir rehber karşılıyor, içeriye giriyoruz. Tünelin sadece 10-15 metrelik kısmı açık diğer kısımları savaş sonrasında kapatılmış. Açık olan kısmı gezmeden önce ve sonra rehberin savaşı anlatan sunumu, Saraybosna bombardımanı ve tünelle ilgili video gösterileri bekliyor bizi. Ayrıca burada tünel yapımında kullanılan malzemeler de ( araç-gereçler, el arabaları, yiyecek taşınan çuvallar ve sırt çantaları..) sergileniyor.

Bir insanlık dramı Saraybosna Ulıca Tüneli

Tünelin yapım sürecinden biraz bahsedeyim. Birleşmiş Milletler, Sırplardan insani yardım yapabilmesi için havaalanı bölgesinin kuşatma dışı tutulmasını istemiş, bu alan dışında her yer sürekli olarak bomba ve mermi yağmuru altında bulunduğu için Boşnakların askeri malzeme ve gıda temin edebilmeleri için bu alandan geçmeleri gerekiyormuş fakat bu alanı kullanan bir sürü insan bu yolda ölmüş. Bu nedenle havaalanı bölgesine giden bir tünel yapma fikri ortaya atılmış. General Râşid Zorlak, tünel kazma işini gerçekleştirmek için iki mühendisi görevlendirmiş. Bunlardan biri sonradan Bosna-Hersek Başbakanı olacak Necat Brankoviç, diğeri de Fadil Şero’ymuş. Tünelin başlangıç noktaları Dobrije ve Butmir olarak seçilmiş. Her iki taraftan ummalı bir kazı çalışmasıyla 4 ay sonunda yaklaşık 800 metrelik bir tünel ortaya çıkmış ve 30 Temmuz 1993 tarihinde tamamlanarak kullanılmaya başlanmış.

Yiyecek, mazot, cephane, ilâç ve yaralı sevki yapılan tünelin faaliyete geçtiği ilk zamanlarda her şey insan gücüyle taşınmış. Sonraları köşebent demirlerden mini raylar ve vagonlar yapılmış. Böylece Ulıca tünelinde nakliye kolaylaşmış. Savaş bittiğinde, tünel inşasının başladığı bu ev müze haline getirilmiş. 

Saraybosna Gezi Notları - Şekersiz Boşnak Kahvesiyle Lokum
Saraybosna Gezi Notları – Şekersiz Boşnak Kahvesiyle Lokum

Saraybosna’dan ayrılmadan bir boşnak kahvesi içelim diyerek bir kafeye oturuyoruz. Boşnak Kahvesi bizim Türk Kahvesine benziyor. Fakat sunumu biraz farklı, bir tepsi içinde boş fincan, sade kahve dolu bir cezve ve lokumla veriliyor.

Kahvelerden sonra 1 numaralı tramvayla Mostar otobüsümüzün kalktığı otobüs garına geçiyoruz. Mostar – Split otobüs bileti 9 Euro. Saraybosna’dan Mostar’a otobüs saatleri ise şöyle: 07:00, 07:35, 08:15, 09:00, 09:55, 11:30, 12:30, 13:00, 14:30, 15:30, 16:00, 17:00, 18:00, 19:55. Otobüs seferleri her gün ve yaklaşık 4 saat sürmekte. Eğer tercihiniz trenden yanaysa her gün iki sefer düzenleniyor. Saatleri 07:00 ve 18.20. (Devamı bir dahaki Mostar yazımda.)

12 Comments

  1. Avatar

    depresifvisne

    05 Eylül 2008

    mutlaka ben de gitmek istiyorum. çok aydınlatıcı ve güzel bir gezi yazısı okumaktan keyif aldım 🙂

  2. Avatar

    Tolga Güven&cce

    05 Eylül 2008

    Çok güzel ve yararlı biryazı olmuş. 14 Eylülde orada olacağım ve sizin rotanızı izlemeyi kafama koydum

  3. Avatar

    zibidi

    05 Eylül 2008

    Tolga, merhabalar.. Aslında gezi yazımı henüz bitirecek vaktim olmadı. Sanırım bu arala pek bir geziyorum. Biz Saraybosna, Mostar, Split, Dubrovnik rotası ile dolaştık. Bu yerler ile ilgili yardım edeceğim birşeyler olursa, sorarsan yardımcı olurum. Şimdiden iyi yolculuklar, bol eğlenceler..

  4. Avatar

    Esrin ÖZGÜ

    05 Eylül 2008

    yoruma gerek yok…

    yaşadık en güzeliyle…

    yaşandı ama bitmez !…

  5. Avatar

    Esrin ÖZGÜ

    05 Eylül 2008

    fazla söze ne hacet Kadircim…

    yüreğine sağlık…

    ruhuna sağlık ….

  6. Avatar

    seval

    05 Eylül 2008

    bnde oraları gezmekkk ve orda okuma k istiyorummm halimmmm bnimmm umarım bir gün gidebilirimm

  7. Avatar

    damla

    05 Eylül 2008

    güzel bi yazı olmuş.elinize sağlık.yaklaşık 1 ay sonra bende dubrovnik-saraybosna-mostar gezisine katılıcam.şimdiden heyecanlandım.bu geziye katılmadan önce ilgilenenlere Ayşe Kulin'in SEVDALİNKA adlı kitabını okumalarını tavsiye ederim naçizane.

    • Avatar

      admin

      05 Eylül 2008

      Rica ederim, bir nebze size yardımcı olduysam ne mutlu bana.. Eğer bu güzargahla ilgili sorularınız olursa kpirasoglu[at]gmail.com adresinde bana ulaşırsanız size yardımdı olabilirim. Split ve Dubrovnik ile ilgili yazılarımı henüz tamamlayamadım ama en kısa zamanda tamamlayacağım. Belirttiğiniz rotada Split yok sanırım, gezmenizi şiddetle tavsiye ederim. Hem spliti hem adaları (adalardan en azından brac'la stari grad'ı)

      Ayşe Kulin'in "Sevdalinka" adlı kitabını duymuştum ama bir türlü alıp, okuma fırsatım olmadı. Hatırlattığınız için teşekkürler.

      Şimdiden sizlere iyi yolculuklar…

  8. Avatar

    Tolga Güven&cce

    05 Eylül 2008

    Biraz geç oldu ama birşeyler yazmak istedim. saraybosna-Mostar-Dubrovnik hattı gayet güzel. Araba kiralarsanız polislere dikkat özellikle pazar günleri rüşvet için radar kuruyorlar (Ben düştüm siz düşmeyin) raiç bedel 10 euro karşılığı biz 25 verdik fazla vermişiz. Sakın pasaportunuzu vermeyin geri alana kadar canınız çıkıyo, ehliyet ve arabanın ruhsatını verin yeter. Yol üstünde çok güzel alabalık tesisleri var, biraz virajlı ama eğlenceli bir yol. dubrovnikte sakın park kurallarını ihlal etmeyin cezası çok ağır biz otopark saatini 15 dakika geçirdik diye 200 kuna ceza ödedik. Cavtat'a muhakkak gidin çok güzel. iki erkek giderseniz dikkat edin eşcinsel dostu kent hemen çift kişilik tek yatak verebiliyolar (buda başıma geldi). Dubrovnikte şişe şarap değil açık şarap isteyin hem tadı çok güzelözellikle kırmızı (merlot), hem fiyatı uygun biraları bişeye benzemiyo ve pahalı. Benden bu kadar.

  9. Avatar

    Dünya Gezgini Çelebi Alper

    05 Eylül 2008

    Saraybosna’dan büyük bir keyif aldım, hüzünlendim de. Anlatımınız tam sevdiğim tarz, resmi olmayan bir dil, ayrıntılı ve uzun yazı. Teşekkürler. Gezmeye devam.

    • Avatar

      gezginruhi

      05 Eylül 2008

      Alper çok teşekkür ederim. Saraybosna ilk yurt dışı deneyimimdi. Yeri gerçekten ayrı bende… Yıllar itibariyle güncelleme istiyor tabii, bakalım ne zaman tekrar kısmet olur.

  10. Mostar Gezi Notları | Gezgin Ruhi

    05 Eylül 2008

    […] Saraybosna‘dan bizi Mostar‘a götürecek otobüsümüz bizim alıştığımız otobüs terminallerinin aksine küçük, 5-6 peronluk terminalden saat 18.00’de hareket etti. Saraybosna – Mostar arasında gündüz saatlerinde yolculuk yapmak çok keyifli çünkü size yol boyunca Neretva nehri eşlik ediyor. Doğal bitki örtüsü de Karadeniz’i aratmayacak güzellikte. Saraybosna – Mostar arası yollar virajlı ve tek şeritli, geliş – gidişlerdeyse hemen hemen her yerde sollama yasağı bulunuyor. Ama halk trafik kurallarına uyduğu için yolculuk süreleri uzasa da trafikte araç kullanmak oldukça tehlikesiz ve emniyetli bir hal alıyor. […]

admin için bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

You may also like

Avrupa

Balkan turu zamanı

Bu yaz rotamızı vizesiz seyahat yapabileceğimiz ülkelere çevirdik. Balkan turu süresince bir hafta Saraybosna, Mostar, Split ve Dubrovnik’i gezip keşfedeceğiz.
Avrupa

Mostar Gezi Notları

Neretva Nehri'nin kıyısında yer alan Hersek bölgesinin en büyük şehri Mostar'da gezip, görülecek yerlerle ilgili Mostar Gezi Notları'm burada.